Tεντ και Τζούλια

(Το παρακάτω κείμενο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό +design τον Νοέμβριο του 2003. Αποτελεί την προσωπική μου γνώμη και προβληματισμό για την αναγκαιότητα της εκκίνησης ενός διαλόγου για να βρεθεί ένας νέος τρόπος διάθεσης λογισμικού. Το οποιοδήποτε σχόλιο θα βοηθούσε σε αυτή την κατεύθυνση.)

Tεντ και Τζούλια
“Φανταστικές” (ή μήπως όχι) ιστορίες
για το λογισμικό, τη χρησικτησία και εμάς...

O Τεντ κάθισε στο γραφείο του και συνέδεσε το MetaMac του στο EverNet. Το Brain storming είχε πάει καλά. Τα μάτια του γυάλιζαν από δημιουργικότητα όσο και από χαρά. Η ομάδα του είχε βρει μια πραγματική ΙΔΕΑ για το προωθητικό υλικό που είχε ζητήσει ο πιο δύσκολος και ταυτόχρονα πιο σημαντικός πελάτης τους. Λίγες ώρες το χώριζαν από το να κατέβει τρία - τρία τα σκαλιά και να χωθεί στην αγκαλιά της κοπέλας του.

Τρεις ορόφους πιο κάτω η Τζούλια τελείωνε τη διπλωματική της εργασία. Αυτό το απόγευμα - έστω αυτό το βράδυ - θα ήταν το τελευταίο που θα περνούσε άγρυπνη και μακρυά από το αγόρι της. Η αναζήτηση, η έρευνα και η μελέτη είχαν αποδώσει. Βοήθησε και εκείνος και τώρα έμενε μόνο η εκτέλεση. Συνέδεσε το MetaMac της στο EverNet και έστειλε ένα γλυκό φιλί με τον Αισθητικό καταγραφέα της. Ο Τεντ πλησίασε τον αισθητήρα που άναψε ειδοποιώντας τον για το μήνυμα. Δέχτηκε το φιλί και ανταπέδωσε. "Σε λίγες ώρες θα είμαστε πραγματικά κοντά", έγραψε σε μια virtual flash-card. Αυτή η παλαιά τεχνολογία σε συνδυασμό με μια κλασσική pixel γραμματοσειρά ασκούσαν μεγάλη γοητεία σε έναν λάτρη της τεχνολογίας όπως εκείνος.
Ξαναγύρισε στο project με την εικόνα της Τζούλια ακόμη στο μυαλό του.
"Χρειάζομαι τέσσερις εικόνες από την ImageShare. Θα χρησιμοποιήσω το λογισμικό της PhotoCut για να τις ξεγυρίσω και μετά το plug-in της KALI για να πολλαπλασιάσω κάποια σημεία τους. Ο Bruno Munari είχε δίκιο. Ο πολλαπλασιασμός των μερών είναι πάντα ένα φανταστικό εύρημα. Να διαλέξω δύο σωστές γραμματοσειρές για τα κείμενα. Θα συνδεθώ στην Parapente Fonts για αυτές. Ύστερα θα μπω στο Font3DRetoucher και θα προσωποποιήσω το αποτέλεσμα στο λογότυπο. Ω, μην ξεχάσω να παραγείλω και μια πίτσα για μετά..."
...
Μερικές ώρες αργότερα...
Η Julia λάμβανε τις ψηφιακές ολογραφίες της παρουσίασής της από τo courrier. Άφησε ένα "Κόσμω" φιλοδώρημα στο νεαρό και μπήκε στο site της eBank της. Ο λογαριασμός με το κόστος της εργασίας της είχε ήδη παραδωθεί.
"Πάλι ανέβασαν τις τιμές", σκέφτηκε. "25 Κόσμω μπορεί να μην είναι πολλά για εργασία 6 μηνών, όμως έχω να σκέφτομαι και τις διακοπές".
Την ίδια ώρα ο Τεντ έκλεινε τα αρχεία του και έστελνε τις τελευταίες λεπτομέρειες για την παρουσίαση στο server. Την επόμενη μέρα θα συνδεόταν από τον κήπο, όπου είχε οριστεί να είναι ο χώρος της παρουσίασης. Ο χώρος έμοιαζε ιδανικός για το project του πελάτη παρά το κόστος του. "400 Κόσμω. Αχ αυτή η γη!", αναφώνησε. "Είναι δυστυχώς το μόνο που δεν μπορούμε ακόμη να αγοράσουμε με "χρησικτησία! Πάλι καλά που για όλα τα άλλα υπάρχει το EverNet!".
Τελευταίο μέλημα να κοιτάξει το λογαριασμό: 101.51 Κόσμω.
Ανάλυση:
Χρήση εικόνων: 100 Κόσμω (Σημείωση Παροχέα: -50% για την ριζική αλλαγή που πραγματοποιήσατε. Τα δικαιώματα ισχύουν για τους επόμενους 6 μήνες. Ευχαριστούμε. ΙmageShare)
Χρήση PhotoCut: 1 Κόσμω. (Σημ. Παρ.: Ευχαριστούμε για την υπόδειξη σφάλματος αντιχρηστικότητας. Ελπίζουμε να είστε ένας από τους πελάτες μας που θα δοκιμάσουν τη νέα μας βελτιωμένη έκδοση PhotoCut 78.5.7)
Xρήση Γραμματοσειρών: 0.5 Kόσμω. (Σημ. Παρ.: Η εταιρεία μας σας υπενθυμίζει πως ανανεώσαμε πρόσφατα τη συλλογή μας με παλαιές κλασσικές pixel γραμματοσειρές. Οι υποδείξεις σας πιάνουν πάντα τόπο! Ευχαριστούμε)
Χρήση KALI Plug-in: 0.01 Kόσμω (Σημ. Παρ.: Το plug in για το PageXPress που μας ρωτήσατε θα είναι διαθέσιμο σύντομα.
Χρήση Τηλεμεταφοράς Προσωπικών αισθητικών μηνυμάτων: 0.2 Κόσμω (Σημ. Παρ. Έκπτωση -80%, Αιτιολογία: VIP πελάτης)
Ο Τεντ υπέγραψε ψηφιακά την εντολή πληρωμής και έστειλε άλλο ένα "φιλί" στην καλή του. "Tελείωσες; Κατεβαίνω!", της έγραψε στη flashcard και κατευθύνθηκε στην πόρτα. Κατέβηκε τρία τρία τα σκαλιά και κτύπησε την πόρτα της Julia.
(ΣΣ. 1 Kόσμω = 1 Eυρώ)


...
Μερικά χρόνια, δεκαετίες, αιώνες (;) νωρίτερα...
Ο Tεντ (ή όπως αλλιώς τον λένε) κάθεται μπροστά στο Mac του και περνά τους τελευταίους λογαριασμούς. Αυτό το μήνα είχε έξοδα. Νέες εκδόσεις προγραμμάτων, νέες ανάγκες σε κλασσικές serif γραμματοσειρές, νέα plug in, χρήση εικόνων, αγορά cd με royaltee free υλικό.
Ο λογαριασμός είναι μεγάλος και σκέφτεται αν μπορεί να ρισκάρει ακόμη με το πειρατικό λογισμικό που χρησιμοποιεί. "Αποκλείεται να αγοράσω όλα όσα έχω πειρατικά", σκέφτεται. "Και εκείνο το 3D πρόγραμμα, και εκείνα τα plug ins που μου γυάλισαν, και εκείνο το πρόγραμμα για video; Aποκλείεται! Δεν θα τα αποσβέσω ποτέ! Άραγε θα έρθει ποτέ η ώρα που θα πληρώνω για ότι χρησιμοποιώ και όχι για ότι μπορεί και να χρησιμοποιήσω;...".
Ο Τέντ επισκέπτεται συχνά το Χanadu.net. Ο συνονόματός του Τέντ Νέλσον, ο πατέρας του hypertext, των hypermedia και της ιδέας του Διαδικτίου είναι για εκείνον όχι μόνο ένας οραματιστής των 70's που ακόμη περιμένει να δικαιωθεί. Είναι μια ελπίδα. Tο έχει συστήσει και στη σπουδάστρια φίλη του. Eκείνη απολαμβάνει ακόμη την ασυλεία της σπουδάστριας. H BSA, ο ΣΔOE, oι εταιρείες δεν μπαίνουν στα σπίτια ψάχνοντας για πειρατικό software. Στη σχολή της και στο δίκτυο βρίσκει οτιδήποτε θελήσει για την ώρα. O μόνος που κερδίζει είναι οι τηλεφωνικές εταιρίες. Tρέμει όμως στην ιδέα πως αργότερα - ως επαγγελματίας - θα πρέπει ίσως να αγοράσει όλα όσα θα ήθελε να χρησιμοποιεί.

H OYTOΠIA ΠOY EΓINE ΠPAΞH KAI KAΠOIA ΠOY AKOMH ΠEPIMENEI
Ο Τεντ Νέλσον οραματίστηκε από το 1963 το Ίντερνετ, το υπερκείμενο, τα πολυμέσα και τα δικαιώματα των μηχανών. Γοητευμένος από το "As we may think" (1946) του Vannevar Bush και τη δουλειά του Douglas Engelbart (mouse, XeroxParc, Ethernet κλπ) μίλησε για ένα δίκτυο όπου όλη η γνώση του κόσμου θα βρισκόταν διαθέσιμη. Κυρίως όμως θα μπορούσαν να αναζητηθούν οι συνδέσεις της και να αποδωθούν τα δικαιώματα σε όσους τη δημιουργούσαν. Μίλησε για κάποιες υποδιαιρέσεις του σεντ με τις οποίες θα πληρώναμε για τη χρήση της επιστήμης, της τέχνης, της δημιουργίας. Υπεραμύθηκε της χρησικτησίας με την πραγματική της έννοια.
Ο Νέλσον ονειρεύτηκε κάτι παρόμοιο με την φανταστική σκηνή που προηγήθηκε. Φαντάστηκε πως θα μπορούσαμε να έχουμε στη διάθεσή μας κάθε ψηφιακό αγαθό και να πληρώνουμε ανάλογα με τη χρήση του και κυρίως ανάλογα με το πόσο κερδίζουμε από αυτήν.
Kάποια από τα όνειρα του Nέλσον έγιναν αργότερα πραγματικότητα. O ίδιος πάντως φωνάζει πως κάτι δεν πάει καλά στην ψηφιακή εποχή και πως όσα φοβόταν τότε για το δίκτυο και ιδιαίτερα για τα πνευματικά δικαιώματα έχουν δυστυχώς συμβεί.



Tα κλοπημέα στην εσπερίδα
Tο 2001, στο Πάγκειο Μέγαρο, το ΔέλταD είχε διοργανώσει μια εσπερίδα για τα Ελληνικά Γράμματα και το μέλλον τους. Ανάμεσα στο γόνιμο προβληματισμό για αισθητικά, γλωσσικά και άλλα θέματα είχα προβάλει τις απόψεις του Τεντ Νέλσον και είχα ζητήσει στους παρευρισκομένους να τις εξετάσουμε. Είχα θέσει το θέμα της ενδεχόμενης χρέωσης ανάλογα με τη χρήση και όχι ανάλογα με την αγορά. Είχα άλλωστε πει πως οι γραμματοσειρές - ώς λογισμικό - διανέμονται υπό το καθεστώς της χρησικτησίας. Κάποιος δηλαδή αγοράζει το δικαίωμα να τις χρησιμοποιεί και δεν μπορεί να τις μεταπωλήσει νόμιμα, ούτε να μεταβιβάσει το δικαίωμα της χρήσης τους. Είπα τότε στους συναδέλφους πως ενώ μιλάμε για χρησικτησία στην πραγματικότητα πουλάμε προνομιακά για εμάς ακριβά. Δεν εξετάζουμε τελικά τη χρήση, παρά μόνο την αγορά. Αν κάποιος χρησιμοποιήσει τη γραμματοσειρά μας σε μια καμπάνια μιας πολυεθνικής και κάποιος άλλος σε μια συνοικιακή εργασία καλούνται να πληρώσουν το ίδιο ποσό.
Πρότεινα πως θα έπρεπε οι εταιρίες γραμματοσειρών να προσπαθήσουν να βρουν τον τρόπο να χρεώνουν πραγματικά τη χρήση μιας γραμματοσειράς και όχι την αγορά. Δεν είναι το ίδιο η χρήση σε ένα μηνιαίο περιοδικό μεγάλης κυκλοφορίας και το ίδιο σε μια συνοικιακή pizzeria.
Oι εταιρίες που διαθέτουν εικόνα έχουν δείξει ίσως ένα δρόμο, παρότι κι εκείνες αδιαφορούν τις περισσότερες φορές για το αν αλλάζουμε τόσο πολύ μερικές φορές τις εικόνες τους, ώστε μικρό ουσιαστικά μέρος τους χρησιμοποιείται επικερδώς. Σε κάθε περίπτωση πάντως έχουν καταλάβει πως η χρήση διαφέρει από πελάτη σε πελάτη και αυτό είναι σημαντικό βήμα.
Αν και για τις γραμματοσειρές και το λογισμικό βρίσκαμε κάποιο σύστημα που να ελέγχει τη χρήση τότε θα χρεώναμε δίκαια όλους και ταυτόχρονα θα κερδίζαμε κι όσοι συμμετέχουμε σε αυτό το κλάδο.
Προσωπικά πιστεύω πως αν κέρδιζα έστω και κάποια σεντ από κάθε φορά που κάποιος διάλλεγε μια γραμματοσειρά μου για μια μικρή δουλειά και κάποια ευρώ για κάποια μεγάλη, τότε θα μπορούσα να ζω μόνο από αυτή τη δουλειά. Tη φράση αυτή την “κλέβω” από τον Kάι Kράουζε, ο οποίος είχε πει περίπου το ίδιο πριν μερικά χρόνια. Tότε ήταν η εποχή που μεσουρανούσαν τα KPT και εκείνος έλεγε πως αν κέρδιζε έστω ένα σεντ από κάθε δουλειά στην οποία το πρόγραμμά του είχε συμβάλλει θα είχε γίνει κροίσος.



Περί τρελλών
Όσοι καλόπιστοι δεν βιάστηκαν να με ονομάσουν τρελλό στο Πάγκειο, αλλά ταυτόχρονα δεν είχαν (ούτε εγώ έχω απόλυτα) πειστεί για τη λειτουργικότητα του συστήματος, είχαν επιχειρηματολογήσει κατά των απόψεων μου με το σκεπτικό της δυσκολίας και του μεγάλου κόστους ελέγχου ενός τέτοιου συστήματος. Δεν μπορώ να μην παραδεχτώ πως η διαπίστωσή του περί δυσκολίας είναι ορθή. Φοβάμαι όμως πως η άρνησή τους να εξετάσουν ενδεχόμενους τρόπους επίλυσης δεν δικαιολογείται. Eιδικά για ένα κλάδο όπως το design ή η πληροφορική στους οποίους αυτό που χθες είναι ουτοπία, αύριο είναι ήδη ξεπερασμένο. Άλλωστε ποιος είπε πως τα πράγματα είναι εύκολα; Όμως και το να στηθούν επιχειρήσεις λογισμικού ήταν κάποτε πολύ δύσκολο. Σε όλο τον κόσμο. Πόσο μάλλον στην Eλλάδα;
Η κουβέντα, ο προβληματισμός, η αναζήτηση λύσεων και η κατάθεση προτάσεων θα μπορούσαν να προχωρήσουν ή έστω ήλπιζα να προχωρήσουν. Ποτέ δεν ισχυρίστηκα πως είχα τη λύση. Διαπίστωνα όμως ένα υπαρκτό πρόβλημα και ήλπιζα πως ο διάλογος γύρω από αυτό θα βοηθούσε.
Στα επόμενα χρόνια και όσο η φιλική μου σχέση με τον Πάνο Βασιλείου (Parachute) μεγάλωνε, περάσαμε κάποια βράδυα κουβεντιάζοντας το θέμα. Πιθανόν και σε άλλα γραφεία συναδέλφων να έγιναν ανάλογες συζητήσεις. Καμμία όμως δεν μοιάζει να έχει φέρει αποτέλεσμα. Οι γραμματοσειρές πωλούνται με τις ίδιες περίπου τιμές και κατά τη γνώμη μου απλά κλείνουμε τα μάτια σε ένα υπαρκτό πρόβλημα.
Το ίδιο κάνουν δυστυχώς και οι άλλες εταιρίες στο εξωτερικό. Στο τελευταίο τεύχος του αγγλικού MacWorld και στο editorial του o εκδότης του περιοδικού αναφέρεται στο θέμα γράφοντας χαρακτηριστικά πως "από τις γραμματοσειρές που είναι εγκατεστημένες πειρατικά είναι ζήτημα ένα 5% να χρησιμοποιείται για επαγγελματικές εργασίες. Οι σχεδιαστές θέλουν να τις δοκιμάσουν, να κάνουν κάποιο προσχέδιο και όταν έρθει η ώρα να το πραγματοποιήσουν συνήθως αγοράζουν τα fonts".



Περί δωρεάν διάθεσης γραμματοσειρών
Κάτω από το σκεπτικό της ενίσχυσης του φίλου εκδότη Δημήτρη Φακίνου και της έμμεσης προβολής που η πράξη μου συνεπάγεται του παρεχώρησα κι εγώ τα δικαιώματα της διάθεσης της Povera. Η συγκεκριμένη γραμματοσειρά φτιάχτηκε γρήγορα και βρώμικα και στην πραγματικότητα ποτέ δεν υπολογίστηκε από εμένα σαν μια σπουδαία εργασία. Έτσι δέχτηκα να τη δώσω στο περιοδικό και να βοηθήσα την προσπάθεια όλων μας. Tο κάνω με βαριά καρδιά, άσχετα από το αν η αξία της συγκεκριμένης γραμματοσειράς είναι μεγάλη ή όχι. H αξία ενός κομματιού λογισμικού είναι πάντα ανάλογη με ότι εκείνο σε βοηθάει να αποκτήσεις.
Θα ήθελα μάλιστα να διευκρινήσω στον αναγνώστη πως δεν παραχωρώ τη χρήση της γραμματοσειράς αυτής για εμπορικές εργασίες. Oυδόλως με απασχολεί η εγκατάστασή της. Oυδώλως με ενδιαφέρει αν την εγκαταστήσει σε 5 ή 2005 υπολογιστές. Δεν με ενδιαφέρει αν παίξει με αυτή, αν στείλει μηνύματα, δημιουργήσει σπουδαστικές εργασίες ή οτιδήποτε ερασιτεχνικό. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις θα αισθάνομαι χρήσιμος και η επιλογή του θα με τιμά και θα μου αρκεί. Aν όμως κάποιος θέλει να χρησιμοποιήσει την γραμματοσειρά μου για εμπορική χρήση θα ήθελα να την αγοράσει. Oι γραμματοσειρές αποδεικνύονται φθηνές, όταν μπαίνουν στον προϋπολογισμό μιας εργασίας. H εφάπαξ αγορά τους είναι ακριβή για τον μέσο designer!



Tο ζευγάρι της επιτυχίας και κάποιες εξηγήσεις
Στο παρελθόν είχα διαθέσει και πάλι μια γραμματοσειρά μου. Πάλι το Δέλτα D είχε ζητήσει από κάποιους σχεδιαστές να του δώσουμε γραμματοσειρές μας. Είχα τότε παραχωρήσει μια γραμματοσειρά που ήταν ένα παιχνίδι με κάποια έκδοση των Courrier. Eίχα περάσει ένα Σαββατοκύριακο παίζοντας και είχε βγεί το συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Αυτός ήταν και ο λόγος που την ονόμαζα Weekend. Στο περιοδικό είχε διατεθεί ως DeltaD-Tsevis, έπειτα από απόφαση του εκδότη.
Τα επόμενα χρόνια είδα αρχικά με έκπληξη και στη συνέχεια με ευχαρίστηση αλλά και δυσαρέσκεια τη γραμματοσειρά μου σε πολλές εργασίες. Την είδα σε δεκάδες εργασίες μαθητών μου στον ΑΚΤΟ και σε κάποια fanzines. Όταν όμως την έβλεπα σε αφίσες του Δήμου Αθηναίων ή σε γιγαντοαφίσες της Admiral δίπλα στον Τζιοβάννι και κάποιον ακόμη ποδοσφαιριστή (συγχωρέστε με δεν γνωρίζω το όνομα) να πουλάνε παπούτσια προβληματίστηκα.
Σκέφτηκα πως όλα σε αυτές τις δουλειές είχαν πληρωθεί. Όλα πλην της γραμματοσειράς. Δεν γνωρίζω τις πωλήσεις της Admiral, δεν γνωρίζω την αμοιβή των ποδοσφαιριστών του Ολυμπιακού (είμαι και Παναθηναϊκός :-) ), δεν ξέρω πόσα πήρε η διαφημιστική εταιρία και πόσο κόστισε η ενοικίαση των χώρων. Αυτό που ξέρω είναι πως η γραμματοσειρά μου - για το όποιο ποσοστό αυτή συνέβαλε στη συγκεκριμένη εργασία - δεν πληρώθηκε. Θεωρώ το γεγονός άδικο και εν μέρει προσβλητικό για τους σχεδιαστές. Ταυτόχρονα θεωρώ πως έτσι κάνουμε κακό στην αγορά. Μαθαίνουμε τον κόσμο να θέλει ένα εργαλείο για την εργασία του "τσάμπα" (!), ενώ για κάποια άλλα πληρώνει.



Περί τιμών
Πίστευα πως οι τιμές των γραμματοσειρών, όσο και αν πέσουν, όσο και αν θα είναι χαμηλές για την όποια αξία τους, θα είναι πάντα υψηλές για μια τεράστια μερίδα σχεδιαστών. Έχω την τύχη να είμαι μέλος της εταιρίας Parachute, να έχω εργαστεί για συγκεκριμένες δουλειές της και να μπορώ να έχω αποκτήσει με ευνοϊκότερους ίσως όρους τον πλήρη κατάλογό της. Έτσι μπορώ κάθε φορά να διαλλέξω ανάμεσα σε εκατοντάδες γραμματοσειρές, παρότι τελικά δε χρησιμοποιώ πάνω από δέκα το χρόνο. Έχω όμως τη δυνατότητα να τις τεστάρω, να τις δοκιμάζω σε κάποια εφαρμογή και ύστερα να τις χρησιμοποιώ εμπορικά. Τη δυνατότητα αυτή την έχουν ελάχιστοι συνάδελφοι νόμιμα. Όλοι οι υπόλοιποι; Την επιδιώκουν παράνομα. Εγκαθιστούν ή και χρησιμοποιούν παράνομα γραμματοσειρές. Κυρίως οι σπουδαστές, οι οποίοι έχουν αποδειχθεί σε πρωταθλητές της πειρατείας. Κάποιοι άλλοι περιμένουν την προσφορά του περιοδικού Δέλτα D, του Γραφίστα, του Macland, του Adobe Magazine ή όποιου άλλου μέσω κάποιας επιχειρηματικής συμφωνίας θα εξασφαλήσει κάποιες γραμματοσειρές δωρεάν για τους αναγνώστες - πελάτες του.
Εκείνοι μαθαίνουν να διεκδικούν δωρεάν κάτι και αποκτούν την κουλτούρα του "δωρεάν". Αυτή που απέκτησε το Ίντερνετ και παρέσυρε στην κατάρευση τις dot com, ενώ οι εταιρίες κινητής τηλεφωνίας θυσαύριζαν και θυσαυρίζουν με κακές απομιμήσεις.



Aς μιλήσουμε πάλι
Αποφάσισα λοιπόν να ξαναθέσω το θέμα μέσω του περιοδικού και να προκαλέσω την εκκίνηση ενός νέου διαλόγου. Σε αυτόν πιστεύω πως έχουμε όλοι λόγο. Η πειρατεία του λογισμικού είναι δεδομένη, συνάδελφοι σχεδιαστές, φίλοι προμηθευτές, αντιπρόσωποι οίκων του εξωτερικού, developers κλπ. Όπως στη μουσική η τον κινηματογράφο "η πειρατεία σκοτώνει". Μόνο που αυτοκτονούμε όλοι μαζί, πελάτες, έμποροι, μηχανικοί λογισμικού, σχεδιαστές, όταν κλείνουμε τα μάτια και δεν βλέπουμε την αλήθεια.
Δεν μπορούμε να αγοράσουμε όσο λογισμικό έχουμε πειρατικά. Έχω δει με τα μάτια μου εταιρία διανομής λογισμικού στην Eλλάδα - που στέλνει εξώδικα σε “πειρατές” - να χρησιμοποιεί μια σπασμένη κόπια σελιδοποιητικού προγράμματος άλλης εταιρίας. Aρχικά διασκέδαζα με την αντίφαση, αλλά στη συνέχεια θύμωνα με το θράσσος. O ιδιοκτήτης της μπορούσε να διασύρει κάποιο συνάδελφο την ίδια ώρα που ο ίδιος ήταν απροκάλυπτα πειρατής.
Έίναι κοινό μυστικό πως εταιρίες που πωλούν hardware (αλλά και software) εγκαθιστούν κάθε επιθυμητό από τον πελάτη τους πρόγραμμα στα μηχανήματα που πωλούν. Tο απίθανο είναι πως το προβάλλουν και ως πλεονέκτημα ενάντι των ανταγωνιστών τους. Kάποιοι πελάτες άλλων εταιριών που δεν θέλουν ή συχνώτερα δεν μπορούν να κάνουν το ίδιο διαμαρτύρονται σε εκείνες, με το επιχείρημα πως “γιατί όχι εσείς, αν όλοι...”.
H αλήθεια είναι πως η πραγματικότητα είναι διαφορετική από ότι θα ήθελαν να νομίζουν οι εταιρίες. Oι νέες εκδόσεις με ελάχιστες βελτιώσεις, οι συχνές και συχνά μη ουσιαστικές αναβαθμήσεις, η λογική του “as is” που έχει σώσει τη βιομηχανία της πληροφορικής έχει κατά τη γνώμη μου τα όρια της. Ήδη κάποιοι οίκοι έχουν αρχίσει να βλέπουν πως χρειάζεται εναλλακτική λύση και δεν είναι τυχαίες οι καμπάνιες νομιμοποίησης της Adobe ή η πολύ ενδιαφέρουσα πρόταση της Rainbow Computer για τη συνδυασμένη αγορά Flash MX και εκπαίδευσης σε αυτό.
Kάποιοι αρχίζουν να καταλαβαίνουν πως δεν θα αποσβέσουμε ποτέ ούτε ένα μικρό μέρος του λογισμικού που θέλουμε να εγκαταστήσουμε. Aς μη μιλήσω φυσικά για αποσβέσεις software ή hardware, για ελληνική φορολογική πολιτική και για συνδικαλιστικές διεκδικήσεις, γιατί η “Ένωση” Γραφιστών θα μου πει συστήσει πάλι να αλλάξω λογιστή...
Kαι αν κάποιοι δεν αντιμετωπίζουν πρόβλημα, έχουν κάθε συμφέρον να κατανοήσουν πως ένας κλάδος ζει από το σύνολό του. Δεν μπορεί να πληρώσει - ακόμη και ένα μέσο γραφείο - πάνω από 20.000 Ευρώ σε γραμματοσειρές και άλλο δημιουργικό λογισμικό, απλά και μόνο για να το μάθει, το δοκιμάσει και ίσως περιστασιακά να το χρησιμοποιήσει. Xρειάζεται να δούμε το πρόβλημα περισσοτερο σφαρικά συνειδητοποιώντας πως αν οι πελάτες μας πέσουν θα μας παρασύρουν μαζί τους. Πως πρέπει να δώσουμε καλύτερο προϊόν - υποστήριξη στον πελάτη αν θέλουμε εκείνος να μην πάει στον νιγηριανό της γωνίας ή στο Limewire.



H λογική της δημιουργίας εγκληματιών
Oι εταιρίες μουσικής πληρώνουν τώρα την άρνησή τους να καταλάβουν τις τάσεις της πραγματικής ψηφιακής εποχής. Έδεσαν τις οικονομικές τύχες της μουσικής στο βινύλιο, στην κασέττα ή στο cd. Πουλούσαν υλικό αντί για τέχνη. Oι πελάτες τους συνοστίζονται στο Kazaa και τώρα τρέχουν να καταλαβουν τι συνέβη. Oι ίδιες πάντως εισπράττουν χρόνια τα δικαιώματα της μουσικής από τους δημόσιους χώρους. Aρνούνται να διαθέσουν ψηφιακά τη μουσική τους και για άλλη μια φορά έρχεται η Apple να δείξει κάποιο ορθό δρόμο. Tην ίδια ώρα η RIAA εξαπολύει μυνήσεις ή προωθεί δηλώσεις μεταμέλειας. Mια ολόκληρη βιομηχανία αντιμετωπίζει τους πελάτες της σαν εγκληματείες και δεν καταλαβαίνει πως τους χάνει περισσότερο.
Kαι ενώ τελευταία στην Aμερική κάτι κινείται η Eυρώπη που τόσο περηφανεύεται για τα φώτα που έδωσε στο Nέο Kόσμο μένει ακόμη στις συζητήσεις. Όσο για την “φωτοδότρια” Eλλάδα... Aκόμη οι ελληνικές εταιρίες δηλώνουν πως είναι μικρό το ποσοστό των Eλλήνων που χρησιμοποιούν Internet. Kαι μέχρι να γίνει μεγάλο στέλνουν το πιο δυναμικό κομμάτι του στο Kazaa.
Όσο θα μένουμε προσηλωμένοι στο βινύλιο, στον αριθμό εγκαταστάσεων και στις διώξεις, όσο θα κλείνουμε τα μάτια στο πρόβλημα εκείνο απλά θα μεγαλώνει.
Αν - ακολουθώντας όσα έλεγε (και εξακολουθεί να λέει) ο Τεντ Νέλσον - βρίσκαμε ένα τρόπο πραγματικής χρησικτισίας, τότε ίσως οδηγούμασταν στην ουσιαστική πραγμάτωση του Digital Beeing του Νεγροπόντη. Ίσως δίναμε στη γνώση την τιμή της και στην οικονομία ένα νέο ξεκίνημα. Ίσως κάναμε πιο γρήγορα πραγματικότητα την ιστορία της αρχής αυτού του κειμένου. Δεν είναι εύκολο. Όμως και η γη δεν είναι επίπεδη!

Χάρης Τσέβης